Her Ne Zaman Bitişik mi? Toplumun Dilinde Ayrılık ve Birlik Sınırları Bir sosyolog olarak toplumsal yapılarla bireylerin nasıl etkileştiğini incelerken, en çok dikkatimi çeken şeylerden biri dildir. Çünkü dil, bir toplumun aynasıdır; kelimelerin nasıl yazıldığı, çoğu zaman insanların birbirine nasıl yaklaştığını da gösterir. Bugün basit gibi görünen bir sorunun peşindeyiz: “Her ne zaman” bitişik mi yazılır? Türk Dil Kurumu’na göre bu ifade ayrı yazılır. Ancak toplumsal açıdan baktığımızda, bu ayrılığın kendisi bile derin bir anlam taşır. Çünkü “her ne zaman” sözü, insanların zamanla, olaylarla ve birbirleriyle kurduğu ilişki biçimlerini sembolize eder. Dilbilgisi Düzeyinden Toplumsal Düzene: “Her Ne Zaman” Ayrı Yazılır…

Otoriter ve Totaliter Ne Demek? Gücün Sınırlarını Anlamak Hiç “otoriter” veya “totaliter” kelimelerini haberlerde, kitaplarda ya da sosyal medyada görüp “Aralarındaki fark tam olarak ne?” diye düşündünüz mü? Bu iki kavram, siyasetin en kritik meselelerinden birine, yani iktidarın sınırlarına dair çok şey anlatır. Bu yazıda, konuyu bilimsel bir merakla ama herkesin anlayabileceği bir dille ele alacağız. Hazırsanız, tarihten örneklerle ve bilimsel analizlerle otoriterlik ile totaliterlik arasındaki farkları keşfetmeye başlayalım. İktidar Nedir ve Neden Sınırlandırılmalıdır? İktidar, toplumu yönlendirme ve karar alma gücüdür. Ancak tarih boyunca insanlığın en büyük mücadelelerinden biri, bu gücün nasıl kullanılacağı ve nerede durdurulacağıyla ilgili olmuştur. Demokrasi, gücü…

Gürlük Ne Demek? — Doğanın Dili, Kültürün Yansıması Dil, bir toplumun hem hafızası hem de doğayla kurduğu ilişkinin aynasıdır. “Gürlük” kelimesi, kulağa sade bir doğa betimlemesi gibi gelse de, Türkçenin derin anlam katmanlarında kök salmış bir sözcüktür. Hem dilbilimsel hem de kültürel açıdan ele alındığında, bu kelime sadece “yeşillik” ya da “bitki yoğunluğu” değil, aynı zamanda yaşamın canlılığına dair felsefi bir imayı da taşır. 1. Gürlük Kelimesinin Kökeni ve Anlam Katmanları “Gürlük” sözcüğü, Türkçedeki “gür” kökünden türemiştir. “Gür” kelimesi, Eski Türkçede “yoğun”, “canlı”, “bol” anlamlarında kullanılmıştır. Bu kökten türeyen “gürlük” ise bir hâl, bir durum bildiren isimdir — yani bir…

Latince “Kanser” Ne Demek? Kelimeden Toplumsal Dönüşüme Uzanan Bir Yolculuk “Kanser” kelimesi ağzımızdan çıktığında çoğumuzun içinde ürperten bir sessizlik oluşur. Ama kelimelerin tarihi, onları nasıl anladığımızı da şekillendirir. Bugün tıbbın en korkulan hastalıklarından birini tanımlayan bu sözcüğün kökeni aslında eski bir Latince kelimeye, “cancer”a dayanır — yani “yengeç.” Peki neden bir yengeç? Ve daha önemlisi: Bu kelimenin tarih boyunca taşıdığı anlam, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve adalet tartışmalarının neresinde duruyor? Gelin, birlikte derin bir yolculuğa çıkalım. Latince “Cancer”ın Kökeni: Yengeçten Hastalığa Latince cancer, “yengeç” anlamına gelir. Eski Yunan’da Hippokrates ve ardından Galen, tümörlerin çevresine yayılan damar uzantılarının bir yengecin kollarına benzemesinden…

Gürcüler Kafkas mı? Tarihin İzinde Bir Kimlik Arayışı Bir tarihçi olarak geçmişe baktığımda, her halkın köklerini ararken aslında bugünün kimliğini anlamaya çalıştığını fark ederim. Gürcüler Kafkas mı? sorusu da yalnızca coğrafi bir merak değil; kültürel, etnik ve tarihsel bir sorgulamadır. Kafkasya’nın kadim halklarından biri olan Gürcülerin tarihsel serüveni, dağların eteklerinde filizlenen uygarlıkların karmaşık dokusunu yansıtır. Bu yazıda, Gürcü kimliğinin tarihsel katmanlarını, kırılma noktalarını ve toplumsal dönüşümlerini ele alarak geçmişle bugün arasında bir köprü kuracağız. Kafkasya’nın Coğrafyasında Bir Halk: Gürcülerin Doğuşu Kafkasya, tarih boyunca bir geçiş bölgesi olmuştur — Asya ile Avrupa’nın, kuzeyle güneyin, imparatorluklarla yerel halkların kesişim noktası. Gürcüler, bu…

Google Haberleri Nasıl Çalışır? Psikolojik Bir Mercekten Bakış İnsan Davranışlarını Çözümlemeye Çalışan Bir Psikoloğun Meraklı Girişi Bir psikolog olarak, insan davranışlarının ardında yatan ince motivasyonları anlamaya çalışırken, bir süre önce Google Haberleri’nin işleyişini incelediğimde, aslında bu platformun da bir tür insan psikolojisini yansıttığını fark ettim. Google Haberleri, günümüzün en güçlü dijital bilgi akışlarından biri olarak, yalnızca teknolojik bir sistemin parçası olmakla kalmaz, aynı zamanda kullanıcıların bilişsel ve duygusal süreçlerine dokunan bir platformdur. Peki, bu nasıl oluyor? Google Haberleri, bize sadece bilgi sunmakla kalmayıp, bizim haberleri nasıl algıladığımıza ve onlara nasıl tepki verdiğimize dair önemli psikolojik ipuçları sunuyor. Bilişsel Psikoloji ve…

Kapaklı Nüfusu Ne Kadar? Rakamların Ötesinde Bir İlçe Macerası! Hayat bazen öyle bir hâle gelir ki, en basit meraklarımız bile bizi felsefi düşüncelere sürükler. Mesela, biri çıkıp “Kapaklı nüfusu ne kadar?” diye sorduğunda aklımızdan sadece rakam geçmez; o rakamın arkasındaki hikâyeyi, insan kalabalığının kokusunu, çay ocaklarındaki dedikoduları ve trafik ışığında bekleyen sabırsız yayaları da merak ederiz. Evet, sevgili okur, bu yazı sana o rakamı söylemekten fazlasını yapacak. Hazırsan, Kapaklı’nın kalabalık ama sıcacık dünyasına adım atalım. Erkekler Sayı Peşinde, Kadınlar İnsan Hikâyesinde Erkeklerin dünyasında mesele çok basit: “Kapaklı’nın nüfusu kaç?” diye sorulur, TÜİK sitesine girilir, rakam alınır ve konu kapanır. Mis…

Arzu ve İstek: Güç, İktidar ve Toplumsal Düzen Üzerine Siyasi Bir İnceleme Siyaset, yalnızca liderlerin ve devletin değil, aynı zamanda bireylerin ve grupların güç ilişkilerini şekillendirdiği bir alandır. Bir siyaset bilimci olarak, toplumsal düzenin nasıl kurulduğunu, iktidarın nasıl işlediğini ve bunun arkasındaki güç dinamiklerini anlamaya çalışmak her zaman ilgi çekicidir. Bu bağlamda, bazen görünmeyen güçlerin ne kadar etkili olduğunu anlamak için daha basit kavramları bile derinlemesine incelemek gerekir. Bugün, arzu ve istek gibi gündelik hayatta sıkça karşılaştığımız duygulara ve kavramlara bakacağız; ancak bu kavramları, güç ilişkileri, ideolojiler, iktidar yapıları ve vatandaşlık perspektifinden ele alacağız. Arzu ve istek, bir toplumun her…

Akgünlük Ağacı Türkiye’de Nerede Yetişir? Varlığın, Bilginin ve Değerin Köklerinde Bir Düşünce Giriş: Filozofun Doğaya Bakışı Bir filozof için bir ağaç yalnızca bir bitki değildir; o, varlığın sessiz bir tezahürüdür. Akgünlük ağacı da bu bağlamda, sadece toprağın bir ürünü değil, doğanın ontolojik bir ifadesidir. “Nerede yetişir?” sorusu, yalnızca coğrafi bir sorgu değil, aynı zamanda “nerede var olur?” sorusudur. Çünkü bir şeyin varlığı, sadece bulunduğu yerde değil, bulunduğu yerle kurduğu ilişkide anlam kazanır. Türkiye’de Akgünlük ağacı (Boswellia türleri), özellikle Muğla, Fethiye, Marmaris ve Datça çevresinde, Akdeniz ikliminin sıcak ve kuru doğasında yetişir. Bu topraklar, ağacın hem kök saldığı hem de tarih…

Kantaron Çayı Ne Zaman İçilmeli? Şifadan Fazlası: Toplumsal Bir Bakış Bir fincan kantaron çayı, sadece bedeni değil, ruhu da onarır. Ancak bu kadim bitkinin faydalarını konuşurken onu sadece bir şifa aracı olarak görmek eksik kalır. Çünkü sağlık, bireysel bir mesele olduğu kadar toplumsal bir hikâyedir. Bu yazıda kantaron çayının ne zaman içilmesi gerektiğini ele alırken, aynı zamanda bu konunun toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adaletle nasıl iç içe geçtiğini de birlikte düşünelim. Hadi, birlikte bu sıcak fincanda biraz empati, biraz analiz, bolca da farkındalık demleyelim. Kantaron Çayının Gücü: Doğadan Gelen Şifa Kantaron, yüzyıllardır hem ruhsal hem fiziksel şifa kaynağı olarak…